شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
زنان معلول و تعامل با جامعه (مطالعه ی کیفی زندگی اجتماعی زنان معلول)
7
44
FA
مهدی
رضائی
اطلاع ندارم
دکتری جمعیت شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی
rezaeimehdi1@gmail.com
لطیف
پرتوی
دکتری جمعیت شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور آذربایجان غربی
partovilatif@ut.ac.ir
زنان معلول از جمله گروه های خاص اجتماعی هستند که به دلیل نقص جسمانی ممکن است به طور مضاعف از فرصت ها و امکانات اجتماعی بی بهره باشند. نحوه ی تعامل این قشر خاص از زنان جامعه با افراد سالم یکی از موارد مهمی است که بایستی به آن پرداخت. درک این تعاملات و فهم مشکلات زندگی اجتماعی آنها در عرصه ی میان فردی و نهادی می تواند به فهم جایگاهشان در جامعه، نحوه ی سازگاری آنان با اجتماع و تشریح مشکلات زندگی روزمره ی آنان یاری رساند. این مطالعه به لحاظ روش شناسی با رویکرد کیفی و با روش گروه مرکز در میان زنان معلول جسمی حرکتی شهر بوکان، شهری کُردنشین در استان آذربایجان غربی، انجام شده است. نتایج حاکی است که زنان معلول در زندگی اجتماعی خود با مسائلی همچون دوگانگی تعاملی و محرومی تهای مضاعف روبه رو هستند و در این عرصه از یک سو توانسته اند به نوعی تعریف جدید از خود دست یابند و از سوی دیگر به نوعی خودتقویتی جمعی و مقاومت فعال اقدام کنند.
زنان,معلولیت,محرومیت اجتماعی,خودتقویتی جمعی,مقاومت فعال
https://www.jwss.ir/article_12427.html
https://www.jwss.ir/article_12427_0a0dbce3fdd9f32626f45437f1c69b09.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
بررسی تطبیقی عوامل تعیین کننده ی ایده آل های باروری زنان کُردِ شاغل و غیرشاغل شهر سنندج
45
83
FA
عبّاس
عسکری ندوشن
استادیار جمعیّت شناسی دانشکده ی علوم اجتماعی، دانشگاه یزد
aaskarin@yazd.ac.ir
حاتم
حسینی
0000-0002-4512-9225
دانشیار جمعیّت شناسی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه بوعلی سینا
h-hosseini@basu.ac.ir
حامد
کریمی
کارشناسی ارشد جمعیت شناسی از دانشگاه یزد
h.karimi1717@yahoo.com
با توجه به زمینه های متنوّع قومی- فرهنگی جامعه ی ایران، تغییرات جمعیّتی دهه های اخیر و ضرورت اتخّاذ سیاستی مشخّص در زمینه ی باروری و آهنگ رشد جمعیتّ در آینده، آگاهی و شناخت از رفتار، ایده آل ها و تمایلات فرزندآوری گروه های قومی و تعیین کننده های آن نقش مهمّی در درک پویایی جمعیتّ و روندهای آن خواهد داشت. هدف این مقاله آگاهی از ایده آل های باروری زنان کُرد شاغل و غیرشاغل شهر سنندج و عوامل تعیین کننده ی آن است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در تیرماه 1393 روی 525 زن شاغل و غیرشاغل انجام شد، جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها نشان می دهد که 73/8 و 69/7 درصد از زنان شاغل و غیرشاغل به ترتیب 2 فرزندو تنها 10/9 و 15/8 درصد از آنها 3 فرزند را برای یک خانواده در شرایط کنونی ایده آل می دانند. تحلیل ها نشان داد که متغیرهای مستقل بررسی شده سهم تعیین کننده تری (33/5 درصد در مقابل 6/2 درصد) در تبیین ایده آل های باروری زنان غیرشاغل در مقایسه با زنان شاغل دارند. این بررسی نشان داد که تقدیرگرایی در رفتار باروری و نگرش نسبت به هزینه ی فرزندان تأثیر معنی داری در ایده آل های باروری بین زنان شاغل و غیرشاغل دارد. علاوه بر این، در بین زنان غیرشاغل متغیرّ پای بندی به ارزش های خانواده ی بزرگ تأثیر مستقیم و معناداری در ایده آل های باروری داشته است. در مجموع، نتایج مؤید آن است که نوعی هم گرایی در نگرش ها و رفتارهای جمعیّتی در میان زیرگروه های مختلف با زمینه های متنوّع قومی فرهنگی در ایران رُخ داده است. بنابراین، سیاست گذاری در موضوع فرزندآوری باید معطوف به زمینه ها و عوامل باروری پایین در لایه های مختلف اجتماعی باشد.
ایده ال های باروری,اشتعال,باروری زیر سطح جایگزینی,زنان کرد
https://www.jwss.ir/article_12428.html
https://www.jwss.ir/article_12428_71d501b3320840b4caad3f9b7b73a020.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
تحلیلی بر ویژگی ها و تعیین کننده های مهاجرت مستقل زنان در ایران
85
124
FA
محمود
مشفق
عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی
m_moshfegh@yahoo.com
معصومه
خزایی
کارشناسی ارشد جمعیت شناسی
massumekhazai@yahoo.com
در این مقاله ویژگی ها و تعیین کننده های مهاجرت مستقل زنان بر حسب مقصدهای عمده ی مهاجرتی تحلیل شده است. حجم نمونه شامل 14394 نفر زن است که از نمونه ی دو درصدی سرشماری سال 1390 به صورت تصادفی انتخاب شده اند. بر اساس نتایج به دست آمده الگوهای سنتی مهاجرت - که بیشتر مردگزین بوده و زنان به تبعیت از مردان مهاجرت می کردند - در حال تغییر است و به تدریج نوعی الگوی زنانه شدن مهاجرت در ایران در حال تکوین است. در این تحقیق دو الگوی مهاجرتی برای زنان شناسایی شد؛ یکی زنان مستقلی که از مهاجرت به عنوان یک استراتژی توسعه ی حرف های و فردی استفاده می کنند. این گروه از زنان مهاجر، تحصیل کرده و متخصص اند و بیشتر آنها محل اقامت قبلی شان نقاط شهری و مقصد مهاجرتشان پایتخت و شهرهای بزرگ است. الگوی دیگر، زنان مهاجری هستند که از مهاجرت به عنوان یک استراتژی بقاء استفاده می کنند. این گروه بیشتر به دلیل بیکاری، فوت همسر و یا طلاق مهاجرت می کنند و مستعد آسیب های اجتماعی متعددی هستند که اتخاذ سیاست های حمایتی برای این گروه در برنامه ریزی های شهری امری الزامی و ضروری است.
مهاجرت زنان,تعیین کننده ها,مبدأ و مقصد
https://www.jwss.ir/article_12429.html
https://www.jwss.ir/article_12429_b35dd86431fee2b5acf0f02fff9edc1e.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
بررسی نشانگان اجتماعی گذار و طلاق
125
156
FA
مهرداد
نوابخش
استاد جامعه شناسی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
navabakhsh@srbiau.ac.ir
نریمان
یوسفی
دانشجوی دکتری جامعه شناسی
nyosofi@yahoo.com
علی
پژهان
استادیار جمعیت شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
pezhhan_ali@yahoo.com
افزایش روزافزون طلاق در ایران از یک سو و آسیب زا بودن این پدیده ی اجتماعی از سوی دیگر، پژوهشگران را به کنکاش در مورد عوامل مؤثر در طلاق ترغیب کرده است؛ به گونه ای که برخی به مطالعه ی متغیرهای جمعیت شناختی نظیر سن، تحصیلات، باروری و غیره پرداخته و گروهی نیز عوامل جامع هشناختی نظیر تغییرات کمی و کیفی در ساختار خانواده، شهرنشینی، توسعه ی انسانی و غیره را مطرح کرده اند. مقاله ی حاضر ضمن ترکیب این دو رویکرد، با استفاده از روش تحلیل ثانویه به بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در نرخ طلاق در سال 1390 در سطح استا نهای کشور می پردازد. بر اساس نتایج، شهرنشینی، باسوادی زنان، سهم زنان با تحصیلات عالی و اشتغال زنان (به صورت مستقیم) و هسته ای شدن خانوارها و کاهش باروری (به صورت معکوس) از جمله متغیرهای مؤثر در طلاق شناخته شده اند. نتایج تحلیل رگرسیونی حاکی از آن است که 59 درصد تغییرات نرخ طلاق را متغیرهای پیش بینی کننده همچون نرخ شهرنشینی، بعد خانوار، نرخ باروری و نرخ باسوادی زنان تبیین می کند. این به آن معنی است که بسیاری از متغیرهای سطوح خرد و میانی در سطح کلان نیز امکان مفهوم سازی و تحلیل دارند.
طلاق,شهرنشینی,باروری,تحصیلات عالی زنان,اشتغال زنان
https://www.jwss.ir/article_12430.html
https://www.jwss.ir/article_12430_919365106e83b3453ff69f4f97ea8e1f.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
مقایسه ی همسانی و ناهمسانی نگرش ها و رفتارهای اقتصادی زنان شاغل و غیرشاغل شهر همدان
157
203
FA
اسماعیل
بلالی
0000-0002-5487-8885
عضو هیئت علمی و دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا
balali_e@yahoo.com
راهله
جعفری
دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی دانشگاه ازاد واحد تهران شمال
rah.jafari@yahoo.com
زنان، جمعیت مغفولی هستند که رفتارها و نگرش های آنها در بیشتر مطالعات مد نظر قرار نمی گیرد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تئوری زمین های و از طریق مصاحبه ی عمیق در تلاش است تا به شناسایی رفتارها و نگرش های اقتصادی زنان شاغل و غیرشاغل همدانی بپردازد. در این پژوهش 30 زن بر اساس نمونه گیری هدفمند بر پایه ی دسترس پذیری مصاحبه شدند. داده ها بر اساس کدگذاری استراوس و کوربین مطالعه شد. تحلیل داده های پژوهش و مدل پارادایمی ساخته شده نشان می دهد زنان شاغل پول را رافع نیاز و زنان غیرشاغل آن را وسیله ی رفاه در نظر می گیرند، ولی هر دو گروه نگاه ابزاری به پول دارند. هر دو گروه برای مدیریت بهینه ی مصرف پول به پس انداز روی می آورند، ولی پس انداز گروه زنان شاغل از سر الزام اقتصادی است. همچنین مدیریت بهینه ی خرید در هر دو گروه مشترک است با اینکه مکانیسم های دو گروه با هم تفاوت دارد. هر دو گروه زنان وابستگی مالی جنسیتی دارند با این وجود وابستگی مالی زنان شاغل کامل نیست و از مردان تنها برای رفع نگرانی های ناشی از ناامنی جنسیتی اقتصادی بهره می گیرند. هر دو گروه بخشی از درآمد خود را در امور خیرخواهانه استفاده می کنند، اما زنان غیرشاغل در امور کم هزینه تر این کار را انجام می دهند. وجه غالب نگرش اقتصادی در زنان شاغل تلاش گرایی برای زنان غیرشاغل تقدیرگرایی است. ناامنی جنسیتی اقتصادی و بی اعتمادی به روابط اقتصادی در هر دو گروه وجود دارد. در زنان غیرشاغل نداشتن پول به طرد اجتماعی آنها منجر می شود. با این اوصاف، مقوله ی هسته ای در این پژوهش «جامعه پذیری انتظارات اقتصادی» نام گذاری شد.
اشتغال زنان,رفتارهای اقتصادی,نگرش های اقتصادی,پول,پس انداز
https://www.jwss.ir/article_12431.html
https://www.jwss.ir/article_12431_e36f980d26c77023f818a8f1d8e10de7.pdf
شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و خانواده
مطالعات راهبردی زنان
2008-2827
2538-404X
17
67
2015
05
22
فراتحلیل مطالعات تجربی تأثیر بعد خانوا ر در موفقیت حرفه ای زنان در کشورهای مختلف
205
270
FA
مسعود
عالمی نیسی
استادیار گروه تعاون و رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبای
masood_alami@yahoo.com
یکی از دغدغه های کنونی زنان، به ویژه تحصیل کرده ها، تضاد میان شغل و خانواده است. آنها فکر می کنند اگر متأهل شده و صاحب فرزند شوند دیگر نمی توانند به پیشرفت شغلی برسند. پرسش اصلی این تحقیق آن است که آیا در تجربه واقعی خانواده ها تأهل و داشتن فرزند بیشتر مانع پیشرفت شغلی می شود؟ آیا این موضوع یک گزاره جهان شمول است که در جوامع مختلف وجود دارد؟ برای پاسخ به این پرسش با استفاده از روش فراتحلیل 55 تحقیق تجربی در کشورهای مختلف در خصوص رابطه وضعیت زناشویی و تعداد فرزندان از یک طرف و موفقیت شغلی از طرف دیگر مورد تحلیل قرار گرفتند. دو رویکرد نظری کلی در این باره مطرح شده است. 1) رویکرد فشار نقشها؛ که معتقد است نقش های خانوادگی و شغلی بر همدیگر فشار می آورند به طوری که ایفای یکی از آنها بر کیفیت ایفای دیگری اثر منفی می گذارد. 2) رویکرد هم افزایی نقش ها؛ معتقد است که نقش های خانوادگی و شغلی همدیگر را تقویت می کنند، به طوری که منابع و موفقیت های بدست آمده در یکی، موجب موفقیت در دیگری می شود. 3) رویکرد مکانیسم های تأثیر نقش ها؛ معتقد است که ایفای نقش های خانوادگی از طریق علل تقویت کننده و تضعیف کننده بر روی شغل هم آثار مثبت دارد و هم آثار منفی. با این رویکرد تقویت عوامل مثبت و تضعیف عوامل منفی موجب تأثیر مثبت خانواده بر شغل می شود. نتیجه فراتحلیل تحقیقات تجربی آن است که هیچ گزاره عامی را در این باره نمی توان گفت؛ در برخی شرایط افزایش تعداد فرزندان و تأهل بر روی موفقیت شغلی تأثیر منفی، در برخی شرایط تأثیر مثبت و در برخی شرایط تأثیر معناداری ندارد. به عبارت دیگر تعداد فرزندان و تأهل در شرایط مختلف، تأثیرات متفاوتی بر موفقیت شغلی می گذارد. این به معنای آن است که در برخی شرایط عوامل مثبت برجسته می شوند و در برخی شرایط عوامل منفی. بنابراین می توان گفت رویکرد مکانیسم های تأثیر نقشها از میان رویکردهای دیگر به واقعیت نزدیک تر است.
پژوهش تجربی,تعداد فرزندان,زنان,موفقیت شغلی,وضعیت زناشویی
https://www.jwss.ir/article_12432.html
https://www.jwss.ir/article_12432_f42367a79b6d558b67afa27ea7dff6ba.pdf