مطالعه ی رابطه ی میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان با میزان پای بندی دینی در بین مادران و دختران شهرستان گلپایگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

2 کارشناس ارشد جامعه شناسی

3 کارشناس ارشد برنام هریزی رفاه اجتماعی

چکیده

پژوهش حاضر، رابطه ی میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان با میزان پای بندی دینی در بین مادران و دختران شهرستان گلپایگان را با استفاده از مفروضات نظریه ی کاشت و مدل دینداری گلاگ- استارک بررسی می کند. روش تحقیق پیمایشی با نمونه ای 380 نفره از مادران (190 نفر) و دختران (190 نفر) به روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد در خصوص میزان پای بندی دینی و ابعاد آن (مناسکی، اعتقادی و پیامدی) بین مادران و دختران تفاوت معناداری وجود دارد، به نحوی که مادران دیندارترند. همچنین بین میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای و پای بندی دینی و ابعاد پیامدی (44 / 0-)، مناسکی (376 / 0-) و اعتقادی (310 / 0-) رابطه ی معنادار و معکوسی وجود دارد و شدت رابطه ی معکوس در بین دختران بیشتر است. همچنین رابطه ی بین نوع استفاده از شبکه ها با میزان پای بندی دینی نشان داد افرادی که میزان پای بندی دینی بیشتری دارند، بیشتر برنامه های علمی و اطلاعات علمی را تماشا می کنند و در نهایت نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد که میزان و نوع استفاده از شبکه های ماهواره ای در مجموع 25 درصد از تغییرات میزان پای بندی دینی را در بین مادران و دختران تبیین می کند. به این ترتیب می توان گفت، یکی از متغیرهایی تبیین کننده در تغییر رفتار دینی، میزان استفاده از شبکه های ماهواره ای است.

کلیدواژه‌ها


  • ×   افهمی، بنفشه و حمیدرضا آقامحمدیان ‌شعرباف. «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به ماهواره و تأثیر آن بر باورها و رفتارهای دینی مردم مشهد»، مطالعات تربیتی و روانشناسی، ش2، (1386).

    ×   اینگلهارت، رونالد 1373. تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه­ی مریم وتر، تهران، کویر.

    ×   بختیاری، حسن و حسن فرخی. «بررسی رابطه برنامه‌های شبکه‌های ماهوارهای تلویزیونی و هویت دینی جوانان»، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 20، دوره جدید، ش 15، (1391).

    ×   بذرافشان، جواد و  عیسی رفیعی‌کته‌تلخ. «بررسی تأثیر فضای مجازی بر هویت دینی جوانان روستایی (مطالعه موردی: دهستان بالارخ تربت حیدریه)»، شناسنامه علمی، دوره 10، ش17، (بهار 1392).

    ×   پترسون، مایکل و دیگران 1376. عقل و اعتقاد دینی (درآمدی بر فلسفه دین)، ترجمه­ی احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، طرح نو.

    ×   ریتزر، جورج 1388. نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، علمی.

    × ساروخانی، باقر 1388. جامعه‌شناسی ارتباطات، تهران، اطلاعات.

    ×   سپنجی، امیرعبدالرضا و حسینعلی افخمی. «دین و نظریه­های تأثیر رسانه؛ کنکاشی در متون موثق اسلامی و نظریه‌های رسانه‌ای»، نامه صادق، سال 15، ش 1، (1387).

    ×   سراج‌زاده، حسین و مهناز توکلی. «بررسی عملیاتی دین‌داری در پژوهش‌های اجتماعی»، نامه پژوهش، ش20 و21، (1380).

    × سورین، ورنر و جیمز تانکارد 1386. نظریه‌های ارتباطات، ترجمه­ی علی‌رضا دهقان، تهران، دانشگاه تهران.

    ×   سیدمن، استیون 1388.کشاکش آرا در جامعه­شناسی، ترجمه­ی هادی جلیلی، تهران، نی.

    ×   طالبان، محمدرضا 1379. بررسی تجربی دینداری نوجوانان کشور، دفتر توسعه و برنامه‌ریزی امور پرورشی وزارت آموزش و پرورش.

    ×   ----------. «تعهد مذهبی و تعلق سیاسی»، نامه پژوهش، سال 5، ش 21 و20، (1380).

    ×   قاسمی، وحید ، صمد عدلی پور و مسعود کیانپور. «تعامل در فضای مجازی شبکه­های اجتماعی اینترنتی و تأثیر آن بر هویت دینی جوانان، مطالعه موردی فیس بوک و جوانان شهر اصفهان»، دین و ارتباطات، سال 19، ش2، پیاپی 42، (1392).

    ×   کاستلز، مانوئل1380. عصر اطلاعات، ظهور جامعه شبکه‌ای، ترجمه­ی احمد علیقلیان و افشین خاکباز، تهران، طرح نو.

    ×   کرایب، یان 1388. نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه­ی عباس مخبر، تهران، آگه.

    ×   کوهی، کمال و محمد عباس‌زاده. «بررسی تأثیر رسانه‌های داخلی و  خارجی بر میزان پای­بندی به سبک زندگی دینی در بین شهروندان 15-65 ساله شهر تبریز»، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال 3، ش 7، (1393).

    ×   گنجی، محمد. «تبیین وضعیت دینداری دانشجویان دانشگاه اصفهان»، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان)، (1383).

    ×   لاریجانی، علی و مجید ملکی‌تبار. «بررسی راهبردی - امنیتی تأثیرات ماهواره بر باورهای جوانان مطالعات دفاعی استراتژیک»، مطالعات دفاعی استراتژیک، ش 29، (1386).

    × مک‌کوئیل، دنیس 1382. درآمدی بر نظریه‌های ارتباطات جمعی، ترجمه­ی پرویز اجلالی، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

    × ________ 1385. مخاطب‌شناسی، ترجمه­ی مهدی منتظرقائم، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.

    ×   ملکی‌تبار، مجید. «بررسی تأثیرات ماهواره بر باورها و ارزش­های دینی و عقیدتی جوانان با تکیه موردی بر شهر تهران»، نگرش راهبردی، ش85 و 86، (1386).

    ×   مهدی‌زاده، سید محمد. «مطالعات فرهنگی: رهیافتی انتقادی به فرهنگ و جامعه نو»، رسانه، سال 11، ش1، (بهار 1379).

    × میرزایی، خلیل 1389. طرح و پایان‌نامه‌نویسی، تهران، جامعه‌شناسان.

    ×   ونتر، بری 1384. روش‌های تحقیق رسانه‌ای، ترجمه­ی مینو نیکو، تهران، اداره کل پژوهش‌های سیما.

    ×   همیلتون، ملکم 1377. جامعه‌شناسی دین، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، تبیان.

    ×   ----- 1381. جامعه‌شناسی دین، ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران، تبیان.

    • Ø Christiano, K. J., Religiosity, in "International Encyclopedia of the Social and Behaviorial Sciences", Neil Smelser & Paul Baltes (ed.), Elsevier Science Ltd, vol.19, (2001).
    • Ø Habermas, J. 1989. The Structural Transformation of the Public Sphere, Cambriidge: The MITP.
    • Ø Laughey, Dan 2007. Key Themes in Media Theory, McGraw Hill Publication.
    • Ø King, Morton & Richard Hunt, "Measuring the Religious Variable: Final Comment", Journal for the Scientific Study of Religion, 29 (4), (1972).
    • Ø Tomlinson, John 1999. Globalization and Culture. University of Chicago Press.
    • Ø Pinsky, M.l. 2001. The Gospel According to The Simpsons: The spiritual life of the world’s most animated family. Louisville, KY: Westminster John Knox.
    • Ø Primiano, L.N. 2001. Oprah, Phil, Geraldo, Barbara, and things that go bump inthe night. In E.M. Mazur, & K. McCarthy. (2001). Godin the details:American religion in popular culture. New York, NY: Routledge.
    • Ø Siegler, E. 2001. God in the box. In E. M. Mazur, & K. McCarthy. (2001). God in the details: American religion in popular culture. New York, NY:Routledge.
    • Ø Park Jin Kyu 2006. Media, Religion, and Culture in Contemporary Korea: Production and Reception of Religious Symbolism in a Daily TV Serial, A thesis submitted to the Faculty of the Graduate School of the University of Colorado in partial fulfillment of requirement for the degree of Doctor of Philosophy School of Journalism and Mass Communication
    • Ø Hjarvard Stig, "َThe mediatisation of religion: Theorising religion, media and social  change", Culture and Religion: An Interdisciplinary Journal, Volu 12Issue 2, (2011).
    • Ø Abdi Zeinab, "Investigation of the Role and Impact of Mass Media (with emphasis on TV) on Religious and National Identity of Iranian Youth", International  journal of advanced business and management, Vol. 1, Issue 2,(2014).