تحول حقوق زنان وخانواده در اسناد بین المللی، منطقه ای و حقوق ملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق بین الملل دانشگاه قم

چکیده

بعد از جنگ جهانی دوم و از زمان تصویب منشور ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر، مجموعه‌ ای از اسناد بین‌ المللی حقوق بشر که به صورت خاص و یا عام ناظر بر زنان می باشد؛ از جمله میثاقین، کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان، برنامه ی عمل نایروبی، پکن، اعلامیه ی توسعه ی هزاره و... و سازوکارهای اجرایی برای این اسناد از جمله کمیسیون حقوق بشر سابق (شورای حقوق بشر)، کمیسیون مقام زن، کمیته ی حقوق بشرِ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و دیگر نهادهای ناظر ایجاد شده و حتی ساختارهای در نهادهای منطقه ای از جمله در اتحادیه ی اروپا و اتحادیه ی آفریقایی تأسیس شده است. در تمام این موارد تمرکز و توجه به موضوع زنان، رفع تبعیض و ایجاد تساوی جنسیتی بوده است. نکته ی مهم در رویکرد اخیر این حمایت ها و استیفاء حقوق زنان آن است که گاهی به این موضوع توجه نشده که مسائل دیگری هم غیر از تساوی و آزادی نیز وجود دارد، زیرا اینها شرط لازم اند نه شرط کافی؛ لذا می توان گفت در این حمایت ها «کیفیت» تحت الشعاع «کمیت» قرار گرفت، «زن بودن» زن موجب فراموشی «انسان» بودن وی گردید و در بیشتر اسناد حقوق بشری به موضوع خصوصیت حقیقی، فطری و خدادادی زنان و حمایت از نهاد مقدس خانواده و تفاوت کارکردی نهاد خانواده با دیگر نهادهای قراردادی توجه نشده است و اصولاٌ بر حقوق فردی تأکید شده است. در این مقاله به سیر حمایت از حقوق زنان و خانواده در سطوح مختلف ملی، منطقه ای و بین المللی پرداخته شده و در ادامه نگرشی انتقادی نسبت به رویکرد بین المللی صورت گرفته است. لازم به ذکر است به واسطه ی محدودیت کمی و جلوگیری از تکرار و اطاله، نگرش حقوق ملی به اختصار و در لابلای مباحث اشاره خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن بابویه، محمّد بن علی، علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری، 1385.
  2. ابوت، پاملا، جامعه شناسی زنان، منیژه نجم مراقی، تهران، نی. 1380.
  3. پیس، کلی کیت اس ،«سازمان های بین المللی»، حسین شریفی طرازکوهی، تهران،میزان، 1387.
  4. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمّد، غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح سید مهدی رجایی، دار الکتب الاسلامیه،، قم،1410.
  5. توحیدی، احمدرضا، بررسی عملکرد سازمان ملل متحد درقلمروحقوق زنان، کتاب همایش مسائل و مشکلات زنان، اولویت‌ها و رویکرد‌ها، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1378.
  6. دیلمی، حسن بن محمّد، ارشاد القلوب الی الصواب، قم، الشریف الرضی،1412.
  7. رود گر، نرجس، فمینیسم؛ تاریخچه. نطریات. گرایش ها و نقد ها، چ1، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، 1388.
  8. عمارة، محمد؛ الاسلام و حقوق الانسان: ضرورات، لا حقوق، دارالشروق، القاهرة-بیروت، 1989.
  9. الغنوشی، راشد؛ الحریات العامة فی الدولة الاسلامیة، مرکز دراسات الوحدة العربیة، بیروت، 1996.
  10. فاکس، الیزابت،  «زنان و آینده خانواده: آزادی رفتار جنسی و تأثیر آن بر خانواده»، اصغر افتخاری و محمّد تراهی، فصلنامه کتاب زنان،1381، شماره 17.
  11. القرضاوی، یوسف؛ خطب الشیخ القرضاوی، ج 2، مکتبة وهبة، القاهرة، 1998.
  12. مجلسی، محمّد باقر بن محمّد تقی، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی. ج100،1403.
  13. موسوی خمینی، روح الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج3، 1389.
  14. مهرپور، حسین،«حقوق بشر در اسناد بین المللی و موضوع جمهوری اسلامی ایران»، تهران، اطلاعات، 1374
  15. النجیمی، محمد یحیی؛ حقوق المردة فی الاسلام و اتفاقیة(سیدارو): قرائة نقدیة هادفة، مجمع الفقه الاسلامی الدولی، منتدی الفکر الاسلامی، فبرایر 2007.
  16. نوری، حسین بن محمّد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسه آل البیت،1408 .
    1. Beijing Platform for Action ,see www.un.org/womenwatch/daw/ Review/ english/49sess.htm.
    2. ECOSOC Resolution establishing the Commission on the Status of Women. E/RES/2/11, 21 June 1946.
    3. Family vs. Culture", available at: http://nowspeakenglish.com/?cat=20.
    4. Final report of activities of the group of specialists on Positive Action in the field of equality between women and men’, Strasbourg, 2000 (EG-S-PA (2000)
    5. Harris, Hadar, Current Processes for Assessment of Women's Human Rights in International Law, March 2005, available to see on:www.The American Society of International law ASIL Insights- March2005-files/masks.js.
    6. http://social.un.org/index/Family/InternationalObservances/InternationalYearoftheFamily.aspx.
    7. http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-4&chapter=4&lang=en
    8. http://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/47/237.
    9. http://www.un.org/News/briefings/docs/2008/081210_Petition.doc.htm
    10. http://www.un.org/womenwatch/daw/csw/index.htm
    11. http://www.unfpa.org/public/cache/offonce/home/news/pid/13634;jsessionid= 14805052156242A14 A1213524E1A1441 .jahia01. , 8march2013.
    12. Human Rights Council resolution 5/1 of 18 June 2007
    13. Inter-Parliamentary Union, Press release No. 311, available at http://www.ipu.org/press-e/gen311.htm. 
    14. Rec(2007)17 of the Committee of Ministers of the Council of Europe, Adopted on 21 November 2007 at the 1011th meeting of the Ministers’ Deputies, Available at https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1215219&Site=CM
    15. Report of the Fourth World Conference on Women, Beijing, 4–15 September 1995 (United Nations publication, Sales No. E.96.IV.13), chap. I, resolution 1, annexes I and II.
    16. Resolution S-23/2, annex, and resolution S-23/3, annex.
    17. The Declaration for the Elimination of Violence against Women was adopted by the General Assembly on 20 December 1993.
    18. U.N. Office of the High Commissioner for Human Rights. "Fact Sheet No. 22, Discrimination Against Women: The Convention and the Committee". United Nations. Retrieved October 18, 2012.
    19. UN Doc CEDAW/SP/1995/2.
    20. UN Doc. HRI/GEN/2/Rev.1/Add.2, paragraphs G.1 and G.2.
    21. UN doc:A/RES/47/237 ,(1993).
    22. UN General Assembly Resolution 217A (III) of 10December 1948       
    23. UNFPA (February 2006). "Gender Equality: An End in Itself and a Cornerstone of Development". United Nations Population Fund. Retrieved 2008-06-01.
    24. UNICEF. "Promoting Gender Equlaity: An Equity-based Approach to Programming". UNICEF. Retrieved 2011-01-28..
    25. United Nations Convention on the Consent to Marriage, Minimum Age for Marriage and Registration of Marriages (1962 )
    26. United Nations Declaration on the Rights of Indigenous People, un.doc. (A/61/L.67 and Add.1)   Available to see: http://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/DRIPS_en.pdf.
    27. United Nations Millennium Campaign (2008). "Goal #3 Gender Equity". United Nations Millennium Campaign. Retrieved 2008-06-01.
    28. United Nations. Report of the Economic and Social Council for 1997. A/52/3.18 September 1997D,

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار