واکاوی فتوای استثنای مادر از مجازات حد سرقت

علمی سولا, محمدرضا; لطفی, اسدالله; محمّدیان, علی

واکاوی فتوای استثنای مادر از مجازات حد سرقت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار گروه فقه و حقوق دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

³ نویسنده ی مسئول

⁴ دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

قانون مجازات اسلامی در ماد هی 278 مطابق نظر فقهای امامیه برای جرم سرقت حدی مجازات خاصی پیش بینی کرده است، امّا در بیان شرایط و خصوصیات جرم مذکور، مواردی چند از شمول این حکم استثناء شده اند؛ از جمله در صورتی که سارق، پدر یا جد پدری صاحب مال باشد (بند «ج» ماده ی 268). لیکن بر حسب عمومات و اطلاقات قانونی و مطابق نظر مشهور فقهای امامیه، مادر صاحب مال از عقوبت در نظر گرفته شده مستثنی نیست. از بین متقدّمین امامیه، ابوالصلاح حلبی با این نظر مخالفت نموده و استثنای مزبور را به مادر نیز تعمیم داده است. این سخن حلبی از سوی علامه حلی تأیید شده و دلیل آن اشتراک آنها در عنوان أبوین و وجوب تعظیم و بزرگداشت هردوی آنها بیان شده است. نوشتار حاضر با واکاوی و ارزیابی ادله ی طرفین در صدد اثبات این امر است که دیدگاه مقابل مشهور استحکام و قوّت بیشتری داشته و می توان مادر را نیز همانند پدر از استثناءشدگان حکم مزبور دانست.

کلیدواژه‌ها