خانواده، کانون اصلی در جامعه و نقش مادری محور پایداری و پویایی آن است. با ورود به عصر مدرن، تغییرات اجتماعی و تحولات ساختاری در جوامع غربی، اساس خانواده و موقعیت مادری را دچار معضلاتی جدی کرده و آن را به مرز بحران رسانده است. مکاتب فکری مادی به همراه جنبش فمینیسم، با ایجاد زمینه های فکری و تغییر در باورها و ارائه تعاریفی دیگر از زن و نقش آفرینی های او و واسپاری کارکردهای بی مانند مادری و خانواده به مؤسسات اجتماعی، بیشترین نقش را در ایجاد این بحران داشته اند. جامعه ایرانی نیز با تغییرات فرهنگی و اجتماعی خود در دهه های اخیر از جمله افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق، کنترل جمعیت، افزایش مهدکودک ها و نهادهای جایگزین نقش والدین، در حال پیمودن مسیر تجربه شده غرب است. مقاله حاضر با مروری بر تغییرات خانواده و مادری در غرب، عوامل اصلی این تغییرات را مورد واکاوی قرار داده و با بررسی تأثیرات فرهنگ غربی بر خانواده ایرانی، پیشنهادات و راهبردهایی در جهت مدیریت بحران مادری در جهان و پیشگیری از بروز این معضل در ایران اسلامی ارائه می کند و تنها راه موفقیت در این زمینه را تکیه بر الگوی اسلامی- ایرانی می داند.
جنادله، علی و مریم رهنما. «خانواده متعارف ایرانی: تحولات نسلی و چالش های پیش رو (بر اساس تحلیل ثانویه داده های ملی )» مجموعه مقالات همایش ملی آینده پژوهی مسائل خانواده، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک (1389).
چراغی کوتیانی، اسماعیل. «فمینیسم و نوع نگاه به خانواده»، معرفت، ش 116 (1386).
حاجیانی، ابراهیم و آزیتا اخلاقی. «پیشبینی و آیندهنگری تحولات ساختاری نهاد خانواده در ایران(با تأکید بر نظریه سنت و مدرنیسم)» مجموعه مقالات همایش ملی آینده پژوهی مسائل خانواده، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک (1389).
حسینی، سید ابراهیم. «فمینیسم علیه زنان»، کتاب نقد، ش17 (1380).
زمانیان، علی 1387. تغییرات بنیادین نهاد خانواده در چند دهه اخیر، تهران، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز تحقیقات استراتژیک.
فرهمند، مریم و آمنه بختیاری. «واگردهای فمینیستی در ازدواج»، مجموعه مقالات فمینیسم و خانواده، تهران، روابط عمومی شورای فرهنگی – اجتماعی زنان(1386).
کاظمی، عباس 1388. پرسهزنی و زندگی روزمره ایرانی، مجموعه فرهنگ و علوم انسانی، تهران، آشتیان.
کارولین گرا گلپاف. «آرامش در خانه» مجموعه مقالات فمینیسم و خانواده ترجمه مریم فرهمند، تهران، روابط عمومی شورای فرهنگی – اجتماعی زنان (1386).
گاردنر، ویلیام 1386. جنگ علیه خانواده، ترجمه معصومه محمدی، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
گراگلیا، کارولین 1385. فمینیسم در آمریکا تا سال 2003. ترجمه معصومه محمدی. تهران، معارف.
محمدی، محمد علی. «نقد رویکردهای فمینیستی به خانواده»، مجموعه مقالات فمینیسم و خانواده، تهران، روابط عمومی شورای فرهنگی – اجتماعی زنان (1386).
ویتز، پل. «پاسخ دین و دولت در قبال بحران خانواده»، سیاحت غرب، ش 9 (1382).
رستگار خالد، امیر 1383. خانواده، کار و جنسیت، تهران، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده.
هاشمی، سید ضیاء و دیگران 1387. مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران.
اعظم آزاده، منصوره و دیگران، خشونت علیه زنان در تهران، فصلنامه پژوهش زنان،دوره 4، شماره 1 و 2، بهار و تابستان (1385).
اعظم آزاده، منصوره و مریم رجب زاده. «فزونی ورود دختران به دانشگاه و چالشهای آتی خانواده، راهبردهای تحکیم نهاد خانواده» مجموعه مقالات استراتژیک، معاونت پژوهشهای فرهنگی و اجتماعی.
کاظمیپور، شهلا. «باروری و برنامههای آتی تنظیم خانواده و تحولات آینده در ایران»، همایش ملی آینده پژوهی مسائل خانواده در ایران، مرکز تحقیقات استراتژیک شورای تشخیص مصلحت نظام، (1389).
مانوئل، کاستلز 1380. عصر اطلاعات، قدرت، هویت. ترجمه حسن چاوشیان، تهران، طرح نو.
WWW.gozine2.ir
Klein,E.1984. politics. Cambridge,MA:Harrard university press.
DeBeavoir , Simon. 1978. The second sex. (NewYork: Knopf),pp.511,513.
Vorth, Harord. 1977. The castrated family (kansa city: sheed Andrews and mcmeel).
Thehearts of men: AmericanDreams and the fight from commitment (Garden city, N-Y: ancho press/Doubleday,1983).
www.american thinker.com/2010. The –abolition-of-the-family,html.
Janej, Mansbridge. 1986. why we lost the ERA(Chicago: university of Chicago press).
Barbara, Ehrenreich. 1983. Thehearts of men: AmericanDreams and the fight from commitment (Garden city, N-Y: ancho press/Doubleday).
Burns,Alisa1992».Mother-headedfamilies:an international perspective and the case of Australia«, social policy Report6(1)