قلمرو مصلحت و عدالت در تزاحم احکام و حقوق زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی جامعة المصطفی و مدیر گروه فقه و حقوق

2 پژوهشگر و مدرس سطوح عالی حوزه ی علمیه قم

چکیده

تنافی های فقهی و حقوقی که در وضع، کشف و اجرای احکام و حقوق فردی و اجتماعی انسان ها (و از آن جمله حقوق زنان) بروز می کند از یک سنخ نیستند. گونه شناسی این تنافی ها سه نوع تنافی را نشان می دهد. اینکه هر یک از تنافی ها چه تفاوتی با دیگری دارد و سازوکار برون رفت از هر یک از آنها چیست پرسش مهمی است که این مقاله با تأکید بر یکی از این سه نوع تنافی (تزاحم امتثالی) به آن پرداخته و گسترده انگاری قلمرو قانون اهم و مهم را  که مبتنی بر مصالح احکام است  به چالش کشیده و در بخشی از تزاحم ها به جای قانون اهم و مهم سازوکار دیگری را برای برون رفت از تنافی ارائه کرده است. جایگاه شناسی قانون عدل و انصاف در تزاحم حقوق نیز مسئله ی‌ دیگری است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • قرآن کریم.
  • ‌اردبیلی، احمدبن محمد 1403 ق. مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، قم، اسلامی.
  • اصفهانی، محمد حسین 1409 ق. الإجارة، قم، اسلامی.
  • ـــــــــــــــــــــ 1418 ق. حاشیة کتاب المکاسب، قم، انوارالهدی.
  • امامی، سید حسن. حقوق مدنی، تهران، اسلامیة.
  • ‌آملی، میرزا محمد تقی 1380 ق. مصباح الهدی فی شرح العروة الوثقی، تهران، مؤلف.
  • آملی، میرزا هاشم 1395ق. مجمع الأفکار، علمیّه.
  • انصارى (شیخ)، مرتضی، بی‌تا، مطارح الأنظار، قم، مؤسسه آل البیت «ع»
  • ـــــــــــــــــــــ 1415 ق. کتاب المکاسب، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
  • --------------1419 ق فرائد الاصول، قم کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  • بجنوردی، سید حسن 1419 ق. القواعد الفقهیة، قم، الهادی.
  • حکیم، سید محسن طباطبایی1416 ق. مستمسک العروة الوثقی، قم، دارالتفسیر.
  • حلّی، مقدادبن عبداللّه السّیوری 1403 ق. نضد القواعد الفقهیه علی مذهب الإمامیة، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
  • ــــ فخر المحققین 1387ق. ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، اسماعیلیان.
  • خامنه‌ای، سید علی 1379ش.‌ درس خارج مقام معظم رهبری مدظله,‌ (8/8/79)، (www.leader.ir/langs/fa).
  • خراسانی(آخوند)، محمدکاظم 1409 ق. کفایة الأصول، قم، آل البیت (ع).
  • خمینی، سید روح اللّه 1415 ق. المکاسب المحرمة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قدس سره).
  • ــــــــــــــــــــ تحریر الوسیلة، قم، مؤسسه مطبوعات دارالعلم.
  • خوانساری، محمد. الحاشیة الأولی علی المکاسب (للخوانساری).
  • خوئی، سید ابو القاسم 1417 ق. محاضرات فی الأصول، قم، انصاریان.
  • ـــــــــــــــــــ 1418 ق. مصباح الأصول، قم، داوری.
  • ـــــــــــــــــــ مبانی تکملة المنهاج.
  • ـــــــــــــــــــ 1419 ق. دراسات فی علم الأصول، دائرة المعارف فقه اسلامی.‌
  • رشتی، میرزا حبیب الله. کتاب الإجارة.
  • روحانی قمّی، سید محمد 1422 ق. المرتقی إلی الفقه الأرقی - کتاب الخمس، قم, مولود الکعبه.
  • ــــــــــــــــــــ 1418‍ ق. المرتقی إلی الفقه الأرقی - کتاب الزکاة، تهران، الجلیل للتحقیقات الثقافیة (دار الجلی).
  • شبیری، زنجانی، سید موسی 1419 ق. کتاب نکاح (زنجانی)، قم، رای‌پرداز.
  • سبزواری، سید عبدالأعلی 1413 ق. مهذّب الأحکام، قم، المنار.
  • هاشمی شاهرودی، سید محمود و دیگران 1423 ق. موسوعة الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب أهل البیت علیهم السلام، قم، دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (علیهم السلام).
  • . البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم، مؤلف. صادقی تهرانی، محمد 1419 ق
  • صدر، سید محمد 1420 ق. ماوراء الفقه، بیروت، دار الأضواء للطباعة و النشر و التوزیع.
  • صدر، سید محمد باقر 1417 ق. بحوث فی علم الأصول، دائرةالمعارف فقه اسلامی.
  • طباطبایی حکیم، سید محسن 1416ق. مستمسک العروة الوثقی، قم، ‏دار التفسیر.
  • طوسی، محمدبن حسن 1390 ق. الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  • عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی. القواعد و الفوائد‏، قم، مفید.
  • عاملی)شهید ثانی)، زینالدینبن علی 1410 ق. الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، قم، داوری.
  • ـــــــــــــــــــــــ 1413ق. مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم، المعارف الإسلامیة.
  • عاملی، شیخ حُر 1409 ق. وسائل الشیعة، قم، آل البیت (علیهم ‏السلام).
  • عراقی، آقا ضیاء الدین 1417 ق. نهایة الأفکار ، قم، اسلامی.
  • عشایری منفرد، محمد 1390 ش. مرجّحات باب تزاحم، رساله‌ی سطح سه حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
  • علیدوست، ابوالقاسم 1381 ش. فقه و عقل، ‌قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
  • ــــــــــــــــــ 1389 ش. فقه و مصلحت، ‌قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
  • فاضل ‌ لنکرانی، محمد 1424 ق. تفصیل الشریعة - الإجارة، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام).
  • ــــــــــــــــــ 1422 ق. تفصیل الشریعة- الحدود، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام).
  • ـــــــــــــــــــ 1423 ق. تفصیل الشریعة - الخمس و الأنفال، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام).
  • فاضل مقداد 1403. نقد القواعد الفقهیه.
  • ـــــــــــــــــــ 1424 ق. تفصیل الشریعة - الوقف، الوصیة و ... ، قم ، مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام).
  • ــــــــــــــــــــ 1425 ق، جامع المسائل، قم، امیر قلم.
  • فیَّاض کابلی، محمد اسحاق. تعالیق مبسوطة علی العروة الوثقی (للفیاض)، قم، محلاتی.
  • صدوق قمّی، محمّدبن علیبن بابویه 1413 ق. من لایحضره الفقیه، قم، اسلامی.
  • ‌کشّی، ابو عمر محمدبن عمر 1490‍ ق. رجال الکشی، مشهد، دانشگاه مشهد.
  • کلینی، ابو جعفر محمدبن یعقوب 1407 ق. الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.‌
  • مکارم شیرازی، ناصر 1421 ق. الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، قم، مدرسه امام علیبن ابیطالب.
  • ـــــــــــــــــــ 1428 ق. احکام بانوان (مکارم)، قم، مدرسه امام علیبن ابیطالب (علیهالسلام).
  • نائینی، محمد حسین 1368ش. اجود التقریرات، قم، ‌مصطفوی.
  • ـــــــــــــــــــ 1417 ق. فوائد الأصول، قم، اسلامی.
  • ـــــــــــــــــــ 1373ق. منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تهران، المکتبة المحمدیة.
  • ‌نراقی، ملا احمد 1415 ق. مستند الشیعة فی أحکام الشریعة، قم، آل البیت (علیهم السلام).
  • واحد پاسخ به سوالات جامعه الزهرا (س) 1388ش. گزیده‌ی احکام مبتلی‌به در احکام بانوان، قم، جامعه الزهرا.
  • طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم 1410 ق. حاشیة المکاسب (للیزدی)، قم، اسماعیلیان.
  • ـــــــــــــــــــــ 1409 ق. العروة الوثقی (للسید الیزدی)، بیروت، الأعلمی للمطبوعات.
  • ـــــــــــــــــــــ 1419 ق. العروة الوثقی (المحشّی)، قم، اسلامی.
  •  طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم/ فاضل لنکرانی. العروة الوثقی مع تعلیقات الفاضل، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار