بررسی میزان احساس امنیت زنان و عوامل مؤثر در آن (مطالعه ی موردی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره ی کل بهزیستی شهرستان رامهرمز)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار گروه بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی گروه های اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز

چکیده

پیش نیاز هرگونه توسعه ی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی احساس امنیت است. آگاهی از احساس امنیت ساکنان یک جامعه نقش مؤثری در شناخت چالش ها و ارائه ی راهبردهای توسعه ای در آن جامعه دارد. یکی از مهم ترین مواردی که توسعه یافتگی را تحت تأثیر قرار می دهد، امکان دسترسی زنان مانند مردان به احساس امنیت است. این امر برای زنان سرپرست خانوار در جامعه محسوس تر است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه ی عوامل اقتصادی- اجتماعی با احساس امنیت (در هشت بعد امنیت جانی، مالی، فرهنگی، حقوقی، نوامیس، اخلاقی، احساسی و عاطفی) در میان زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره ی کل بهزیستی شهرستان رامهرمز به انجام رسید. جامعه ی آماری این پژوهش کلیه ی زنان تحت پوشش اداره ی کل بهزیستی شهرستان رامهرمز بودند که با فرمول کوکران 224 زن سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه و با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته های پژوهش بین میزان تحصیلات، نگرش به پوشش، میزان درآمد، حمایت اجتماعی، علت سرپرستی و احساس امنیت رابطه نشان می دهد. سه متغیر میزان تحصیلات، درآمد و حمایت اجتماعی 14% واریانس متغیر وابسته احساس امنیت زنان را تبیین نمودند. با پذیرش نقش این سه متغیر در توانمندی زنان سرپرست خانوار، به دست می آید که توانمندسازى زنان، سبب بالا رفتن اعتماد به نفس، کسب یک هویت مستقل، بهبود وضعیت اجتماعى آنها و در نهایت احساس امنیت بیشتر در ایشان می شود که کل جامعه از آن منتفع خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  • ×      افشار، زین­العابدین. امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران، (پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی)، (1385).

    ×      احمدی، محمد و علیرضا کلدی. «احساس امنیت اجتماعی زنان و عوامل اجتماعی موثر بر آن؛ شهر سنندج»، رفاه اجتماعی، ش 49، (1392).

    ×      بیات، بهرام 1388. جامعه­شناسی احساس امنیت، تهران، امیرکبیر.

    ×      بوزان، باری 1378. مردم، دولت­ها و هراس، ترجمه­ی پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    ×      جهانگیری، جهانگیر و ابراهیم مساوات.  «بررسی عوامل مؤثر بر امنیت اجتماعی زنان؛ مورد مطالعه: زنان 40-15 ساله شهر شیراز»، پژوهش­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال 2، ش2،(1392).

    ×      روی، پل. «درآمدی بر امنیت اجتماعی» ترجمه­ی منیژه نویدنیا، مطالعات راهبردی، سال 6، ش 19، (1382).

    ×      ریاحی، محمد اسماعیل، علی­اکبر وردی نیا و سیده زینب پور حسین. «بررسی رابطة بین حمایت اجتماعی و سلامت روان»، رفاه اجتماعی، سال 10، ش 39، (1389).

    ×      ساروخانی، باقر و منیژه نویدنیا. «امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران»، رفاه اجتماعی، ش 22، (1385).

    ×      شادی طلب، ژاله و علیرضا گرایی­نژاد. «فقر زنان سرپرست خانوار»، پژوهش زنان، دوره 2، ش1، (1383).

    ×      شریفی دیاز، مسعود، بررسی اقتدار گرایی و عوامل موثر بر آن با تاکید بر احساس امنیت، (پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی)، (1384).

    ×      گاچل، رابرت. جی و دیگران  1377. زمینهروان­شناسیتندرستی، ترجمه­ی دکتر غلامرضا خوینژاد، تهران، آستانقدسرضوی.

    ×      گروسی، سعیده، جلال میرزایی و احسان شاهرخی. «بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت (مطالعه موردی دانشجویان دختر دانشگاه آزاد واحد جیرفت)»، دانش انتظامی، سال 9، ش2، (1386). 

    ×      مسعودی فرید، حبیب الله. توانمندسازی ۱۵ هزار زن سرپرست خانوار و خروج آنها از چرخه حمایتی بهزیستی، نشت خبری معاون اجتماعی فرهنگی بهزیستی کل کشور، (1394). موجود در سایت: http://www.behzisti.ir

     

    ×      معیدفر، سعید و نفیسه حمیدی. «زنان سرپرست خانوار: نگفته­ها و آسیب­های اجتماعی»، نامه علوم اجتماعی،  ش32،  (1386).

    ×      سیدمیرزایی، محمد،زهرا عبداللهی و خلیل کمربیگی. «بررسی رابطه میان عوامل اجتماعی و امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار مورد مطالعه: زنان شهر ایلام»، مطالعات امنیت اجتماعی، ش28، (1390).

    ×      نبوی، عبدالحسین و علی حسین حسین­زاده. «بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی»، جامعه­شناسی کاربردی، سال 21، ش 40، (1388).

    ×      نوری، مهدی 1381. بررسی سلامت روان زنان سرپرست خانوار، تهران، دانشگاه بهزیستی.

    ×      نویدنیا، منیژه. 1388، امنیتاجتماعی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    ×      _____.  «درآمدی بر امنیت اجتماعی»، مطالعات راهبردی، سال 6، ش 1، (1382).

    ×      یاری، حامد و جعفر هزارجریبی.  «بررسی رابطه احساس امنیت و اعتماد اجتماعی در میان شهروندان - مطالعه موردی ساکنان شهر کرمانشاه»، پژوهش­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، ش4، ( 1391).

    ×      یحیی­زاده، حسین و بهزاد خدری.  «عوامل اقتصادی و اجتماعی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار در شهرستان مریوان»، رفاه اجتماعی، سال 15، ش 56، (1393). 

    • Buzan, Barry 2000. Security studies: Beyond strategy, Dinamarca: Copenhagen Peace.
    • Research Institute (COPRI).
    • Jackson, Jonathan." Introducing Fear of Crime to Risk Research". Risk Analysis.Vol. 26, No.1 (2006).
    • Kim, Seongjin. "Concept of Societal Security and Migration Issues in Centeral Asia and Russia", CAMMIC Working Papers, No.2, (2008).
    • Megowan, L. "The determinant and consequences of female headedand Household". Population conciland the international center for Research women, (1990).
    • Panik, Branka. "Societal Security - Security and Identity", Western Balkans Security Observer, No. 13, (2009).
    • Saleh, Alam. "Broadening the Concept of Security: Identity and Societal Security", Geopolitics Quarterly, Volume: 6, No 4, (2010).
    • Sarafino, Edward. P 1998, Health Psychology, Third Edition, New York, John Wiley &Sons.
    • Stanko, E. "The Case of Fearful Women: Gender, Personal Safety and Fear of Crime", Women Criminal Justice, vol. 4, (1992).
    • Weaver, D. "Social sequrity and social support" journals of Gerontology, 61(1) S24-S34, (2010). 
    • Zimet, G.D, and et al. "The Multidimensional Scale of Perceived Social Support", Journal of Personality Assessment, 52, (1998).